Kahortagga Kansarka Midabka

Macluumaadka Guud ee Ku Saabsan Kansarka Mindhicirka

Kansarka mindhicirka waa cudur ay unugyo xunxun (kansar) ka samaysmaan unugyada xiidanka ama malawadka.
xiidanku waa qayb ka mid ah hab-dhiska dheefshiidka ee jidhka.Habka dheefshiidku waxa uu ka saaraa oo ka farsameeyaa nafaqooyinka (fiitamiinada, macdanta, karbohaydraytyada, dufanka, borotiinka, iyo biyaha) cuntooyinka waxaanu ka caawiyaa in ay qashinka ka soo saaraan jidhka.Habka dheefshiidku waxa uu ka kooban yahay afka, dhuunta, hunguriga, caloosha, iyo xiidmaha yar iyo weynba.Mindhicirka (mindhicirka weyn) waa qaybta koowaad ee mindhicirka weyn wuxuuna dhererkiisu yahay ilaa 5 fiit.Si wada jir ah, malawadka iyo kanaalka futada ayaa ka kooban qaybta ugu dambeysa ee mindhicirka weyn waxayna leeyihiin 6 ilaa 8 inji.Kanalka futada wuxuu ku dhamaanayaa futada (furitaanka xiidmaha weyn ee bannaanka jidhka).

Kahortagga Kansarka Midabka

Ka fogaanshaha arrimaha khatarta ah iyo kordhinta arrimaha ilaalinta waxay kaa caawin karaan ka hortagga kansarka.
Ka fogaanshaha arrimaha halista kansarka ayaa laga yaabaa inay ka hortagto kansarrada qaarkood.Waxyaalaha khatarta ah waxaa ka mid ah sigaar cabista, miisaankaaga xad dhaafka ah, iyo inaadan helin jimicsi ku filan.Kordhinta arrimaha ilaalinta sida joojinta sigaarka iyo jimicsiga ayaa sidoo kale kaa caawin kara ka hortagga kansarka qaarkood.Kala hadal dhakhtarkaaga ama xirfadlaha kale ee daryeelka caafimaadka sida aad hoos ugu dhigi karto khatartaada kansarka.

Arrimaha soo socda ee khatarta ah waxay kordhiyaan halista kansarka mindhicirka:

1. Da'da

Khatarta kansarka mindhicirka ayaa kordhisa ka dib da'da 50. Kiisaska ugu badan ee kansarka mindhicirka waxaa la ogaadaa da'da 50 ka dib.

2. Taariikhda qoyska ee kansarka mindhicirka
Haysashada waalid, walaal, walaashii, ama ilmo qaba kansarka mindhicirka waxay labanlaabaysaa khatarta qofka ee kansarka mindhicirka.

3. Taariikhda qofeed
Lahaanshaha taariikh shakhsiyeed ee xaaladaha soo socda waxay kordhisaa halista kansarka mindhicirka:

• Kansarka mindhicirka hore.
• Adenomas-ka khatarta sare leh (polyps colorectal kuwaas oo ah 1 sentimitir ama ka weyn oo cabbir ah ama leh unugyo u muuqda kuwo aan caadi ahayn oo hoos yimaada mikroskoob).
• Kansarka ugxan-sidaha.
• Cudurrada mindhicirka bararsan (sida ulcerative colitis ama cudurka Crohn).

4. Khatar la dhaxlo

Khatarta kansarka mindhicirka way korodhaa marka hiddo-sideyaasha qaarkood isbeddelaan oo ku xidhan qoyska adenomatous polyposis (FAP) ama kansarka mindhicirka aan polyposis ee la iska dhaxlo (HNPCC ama Lynch Syndrome) la dhaxlo.

5. Khamriga

Cabitaanka 3 ama wax ka badan oo khamri ah maalintii waxay kordhisaa halista kansarka mindhicirka.Cabbitaanka aalkolada ayaa sidoo kale lala xiriiriyaa halista samaynta adenomas colorectal waaweyn (burooyin aan fiicneyn).

6. Sigaar cabista
Sigaar cabista sigaarka waxay la xiriirtaa khatarta sii kordheysa ee kansarka mindhicirka iyo dhimashada kansarka mindhicirka.
Sigaar cabista sidoo kale waxay la xiriirtaa khatarta sii kordheysa ee sameynta adenomas colorectal.Sigaar-cabayaasha sigaarka ee lagu sameeyay qaliin si looga saaro adenomas mindhicirka waxay halis dheeraad ah ugu jiraan adenomas inay soo noqdaan (soo noqdaan).

7. Jinsiyada
Dadka Afrikaanka ah waxay leeyihiin khatarta korodhka ah ee kansarka mindhicirka iyo dhimashada kansarka mindhicirka marka la barbardhigo jinsiyadaha kale.

8. Cayilka
Cayilka ayaa lala xiriiriyaa khatarta korodhka ah ee kansarka mindhicirka iyo dhimashada kansarka mindhicirka.

Arrimaha soo socda ee ilaalinta waxay yareeyaan halista kansarka mindhicirka:

1. Dhaqdhaqaaqa jirka

Hab-nololeed ay ku jiraan dhaqdhaqaaq jireed oo joogto ah ayaa lala xiriiriyaa hoos u dhaca halista kansarka mindhicirka.

2. Aspirin
Daraasaduhu waxay muujiyeen in qaadashada aspirin ay hoos u dhigto khatarta kansarka mindhicirka iyo khatarta dhimashada kansarka mindhicirka.Hoos u dhaca khatarta wuxuu bilaabmaa 10 ilaa 20 sano ka dib marka bukaanadu bilaabaan qaadashada asbiriin.
Dhibaatooyinka suurtagalka ah ee isticmaalka aspirin (100 mg ama ka yar) maalin kasta ama maalin kasta waxaa ka mid ah khatarta sii kordheysa ee istaroogga iyo dhiig-baxa caloosha iyo mindhicirrada.Khatartaani waxay ku weynaan kartaa dadka da'da ah, ragga, iyo kuwa leh xaaladaha ku xiran khatarta dhiigbaxa ka sarreeya inta caadiga ah.

3. Isku darka daaweynta beddelka hormoonka
Daraasaduhu waxay muujiyeen in isku-darka daaweynta beddelka hoormoonka (HRT) oo ay ku jiraan estrogen iyo progestin labaduba ay hoos u dhigaan khatarta kansarka mindhicirka ee haweenka postmenopausal.
Si kastaba ha ahaatee, haweenka qaata HRT isku-darka ah oo uu ku dhaco kansarka mindhicirka, kansarku wuxuu u badan yahay inuu horumariyo marka la ogaado khatarta ah inay u dhintaan kansarka mindhicirka.
Waxyeellooyinka suurtagalka ah ee isku-darka HRT waxaa ka mid ah khatarta sii kordheysa ee leh:

• Kansarka naasaha.
• Wadna xanuunka.
• xinjirowga dhiigga.

4. Burburka oo laga saaro
Inta badan burooyinka mindhicirka ah waa adenomas, oo laga yaabo inay isu beddelaan kansar.Ka saarida burooyinka mindhicirka ee ka weyn 1 sentimitir (xajmiga digir) waxay hoos u dhigi kartaa halista kansarka mindhicirka.Lama garanayo in meesha laga saaro burooyinka yaryar ay hoos u dhigto halista kansarka mindhicirka.
Waxyeellooyinka suurtagalka ah ee ka-saarista buro-bararka inta lagu jiro baarista walamadka ama sigmoidoscopy waxaa ka mid ah jeexjeexa derbiga mindhicirka iyo dhiig-baxa.

Ma cadda haddii kuwan soo socdaa ay saameeyaan halista kansarka mindhicirka:

1. Daawooyinka nonsteroid anti-inflammatory (NSAIDs) oo aan ahayn aspirin
Lama oga haddii isticmaalka dawooyinka aan isteeroydhiska ka-hortagga lahayn ama NSAID-yada (sida sulindac, celecoxib, naproxen, iyo ibuprofen) ay hoos u dhigaan halista kansarka mindhicirka.
Daraasaduhu waxay muujiyeen in qaadashada daawada nonsteroid anti-inflammatory ee celecoxib ay hoos u dhigto khatarta ah adenomas colorectal (burooyinka aan fiicneyn) inay soo noqdaan ka dib marka laga saaro.Ma cadda in tani ay keenayso khatarta hoose ee kansarka mindhicirka.
Qaadashada sulindac ama celecoxib ayaa la muujiyay si loo yareeyo tirada iyo xajmiga burooyinka ka samaysan xiidmaha iyo malawadka dadka qaba familial adenomatous polyposis (FAP).Ma cadda in tani ay keenayso khatarta hoose ee kansarka mindhicirka.
Waxyeellooyinka suurtagalka ah ee NSAIDs waxaa ka mid ah:

• Dhibaatooyinka kelyaha.
• Dhiigbaxa caloosha, mindhicirrada, ama maskaxda.
• Dhibaatooyinka wadnaha sida wadnaha oo istaaga iyo wadnaha oo istaaga.

2. Calcium
Lama oga in qaadashada kaalshiyamka kaalshiyamku ay hoos u dhigayso halista kansarka mindhicirka.

3. Cunto
Lama oga in cunnada dufanka iyo hilibka ku yar iyo fiber-ka, miraha, iyo khudaarta ay hoos u dhigaan halista kansarka mindhicirka.
Daraasadaha qaar ayaa muujiyay in cuntada ay ku badan tahay baruurta, borotiinka, kalooriyooyinka, iyo hilibka ay kordhiso khatarta kansarka mindhicirka, laakiin daraasado kale ma aysan dhicin.

Arrimaha soo socda ma saameeyaan halista kansarka mindhicirka:

1. Daaweynta beddelka hoormoonka ee leh estrogen kaliya
Daaweynta beddelka hoormoonka ee estrogen kaliya ma hoos u dhigto khatarta ah inuu ku dhaco kansarka mindhicirka ama khatarta dhimashada kansarka mindhicirka.

2. Statins
Daraasaduhu waxay muujiyeen in qaadashada statins (daawooyinka hoos u dhigaya kolestaroolka) aysan kordhin ama hoos u dhigin khatarta kansarka mindhicirka.

Tijaabooyin caafimaad oo ka-hortagga kansarka ayaa loo isticmaalaa in lagu barto siyaabaha looga hortago kansarka.
Tijaabooyin caafimaad oo ka-hortagga kansarka ayaa loo isticmaalaa in lagu barto siyaabaha hoos loogu dhigi karo khatarta ah in uu ku dhaco noocyada kansarka qaarkood.Qaar ka mid ah tijaabooyinka ka hortagga kansarka waxaa lagu sameeyaa dad caafimaad qaba oo aan qabin kansar laakiin halis dheeraad ah u leh kansarka.Tijaabooyin kale oo ka hortag ah ayaa lagu sameeyaa dadka qaba kansarka waxayna isku dayayaan inay ka hortagaan kansar kale oo la mid ah ama si loo yareeyo fursada ay ugu qaadi karaan nooc cusub oo kansar ah.Tijaabooyin kale ayaa lagu sameeyaa tabaruceyaal caafimaad qaba oo aan la garanayn inay leeyihiin wax khatar ah oo kansarka ah.
Ujeedada qaar ka mid ah tijaabooyinka caafimaad ee ka hortagga kansarka waa in la ogaado in ficillada ay dadku qaadaan ay ka hortagi karaan kansarka.Kuwaas waxaa ka mid noqon kara jimicsi badan ama joojinta sigaar cabista ama qaadashada daawooyinka qaarkood, fiitamiinnada, macdanta, ama cuntada dheeriga ah.
Siyaabo cusub oo looga hortago kansarka mindhicirka ayaa lagu daraaseeyaa tijaabooyin caafimaad.

Xigasho: http://www.chinancpcn.org.cn/cancerMedicineClassic/guideDetail?sId=CDR258007&type=1